Aynen Paylaşım (Taksim) Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi
Aynen Paylaşım (Taksim) Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi, ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davası ile önceki yayınlarımızda genel bilgiler verilmiş idi. Aynen paylaşım esasına göre ortaklığın giderilmesi konusunu daha iyi anlayabilmek için öncelikle bu makalemizi incelemenizi tavsiye ederiz. Ortaklığın giderilmesi davası neticesinde davanın taraflara arasındaki ortaklığın giderilmesi noktasında kanuni olarak “Aynen Paylaşım (Taksim)” ve “Satış Yoluyla” olmak üzere iki yol belirlenmiştir. Bu yazımızda ortaklığın aynen paylaşım suretiyle sonlandırılmasına ilişkin usul ve esaslara değineceğiz.
Taşınır Mallarda Aynen Paylaşım (Taksim) Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi
Taşınır mallarda aynen paylaşımın yapılabilmesi için her paydaşa aynı türden malın verilmesi gerekir. Ayrı türlerden mal verilmesi suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilemez. Diğer bir anlatımla taşınır mallarda aynen taksim yapılabilmesi için taraflara verilen mal varlığı değerlerinin eşdeğer olması gerekir. Örneğin ortaklığa ilişkin taşınır mallar arasında 2 adet otomobil bulunması halinde ortaklık, otomobillerin birinin bir mirasçıya, diğerinin ise öteki mirasçıya verilmesi şeklinde giderilebilir. Ancak bir ortağa otomobil verilirken diğerine ev eşyası verilmesi şeklinde giderilmesi mümkün değildir. Paylaştırılan mal varlığı değerlerinin eşdeğer olması gerekir. Paylaşım yapıldıktan sonra ortaklardan birisine bırakılan mal varlığının mali değerinin diğerine bırakılandan daha fazla olması durumunda, aradaki fark tutarının ortaklık oranları gözetilerek mali değeri düşük olan malın bırakıldığı ortağa ödenmesine karar verilebilir.
Taşınmaz Mallarda Aynen Paylaşım (Taksim) Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi
Uygulamada açılan davalarda genellikle davacı taraf, ortaklığın öncelikle aynen taksim yoluyla, bunun mümkün olmaması durumunda satış yoluyla giderilmesini talep etmektedir. Bu durumda öncelikle ortaklığa dahil malların aynen taksim edilebilecek mahiyette olup olmadığı araştırılır. Aynen taksim mümkün ise taraflar arasında paylaşım bu esasa göre yapılır. Ancak aynen taksimin mümkün olmadığı hallerde ortaklığın satış yoluyla giderilmesi gerekir. Davacı tarafın yada davalılardan birinin talebi üzerine hakim malın aynen paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir. [1]
Ortaklığın giderilmesi davalarında mahkemece mal varlığının aynen bölünerek paylaştırılması için taşınmazın yüz ölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına göre aynen bölüşmenin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir.[2]
Aynen paylaşım esasına göre yapılan paylaştırma kararı verilen kararlar 10 yıl zaman aşımı süresine tabidir.
Ortaklık ilişkisine konu olan mal varlığı değerlerinin aynen paylaşıma uygun olmaması durumunda, ortaklığın satış yoluyla giderilmesi ve satıştan elde edilen gelirin paydaşlara payları oranında dağıtılması suretiyle sona erdirilmesi gerekir.
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi konusundaki makalemizi incelemenizi tavsiye ederiz.
[1] Canan RUHİ, Ahmet Cemal RUHİ; “İzale-i şuyu, Ortaklığın Giderilmesi, Paydaşlığın Giderilmesi, Paylaşma Davaları”, s.443
[2] Canan RUHİ, Ahmet Cemal RUHİ; “İzale-i şuyu, Ortaklığın Giderilmesi, Paydaşlığın Giderilmesi, Paylaşma Davaları”, s.443