Boşanma Davasında Sıkça Sorulan 10 Soru

Boşanma davasının sebepleri Türk Medeni Kanunu’nda genel ve özel sebepler olarak düzenlenmiştir. Boşanma davası açılırken bu sebeplere dayanılması gerekmektedir.
Özel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu’nda farklı maddelerde düzenlenmiştir.  Özel boşanma sebepleri sınırlı sayıda düzenlenmiştir.
Özel boşana sebepleri şunlardır:
Zina
Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
Suç işleme
Haysiyetsiz hayat sürme
Terk
Akıl hastalığı

Genel boşanma sebepleri belli bir vakıaya dayanmamaktadır. Evlilik birliğinin temelinden sarsılması belli bir vakıaya dayanmadığı için evlilik birliğinde yaşanılan olayların evliliğin temelinden sarsılmasına sebep verip vermediğini hâkim takdir edecektir.Genel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu Madde 166’da Evlilik Birliğinin Sarsılması başlığı altında düzenlenmiştir.
Evlilik birliğinin temelden sarsılması
Anlaşmalı boşanma
Eylemli ayrılık sebebiyle boşanma

Boşanma davalarında avukat tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak çekişmeli boşanma davalarında boşanma süreci yorucu ve uzun sürmektedir. Günümüz itibariyle çekişmeli boşanma davaları en az 2 sene olmak üzere 5 seneye kadar sürmektedir. Anlaşmalı boşanma davalarında ise tarafların anlaştıklarına dair bir protokol düzenlemeleri gerekir. Bu protokolde tarafların haklarını gözetecek ve hukuka uygun şekilde düzenlemeleri yapacak bir uzman desteği gerekmektedir. Taraflar evlilik birliğinden kaynaklanan haklarını tam anlamıyla öğrenmek ve hak kaybına uğramamak adına uzman bir boşanma avukattan yardım alması gerekir. Tarafların iyi bir şekilde temsil edilmesi için dilekçelerin sürelerinde yazılması, duruşmaların takip edilmesi gerekir. Vatandaşlar bu süreçleri yeterince bilmediğinden hak kayıplarına uğramaktadır. Bu sebeple davadan başarılı sonuç almak isteyen tarafın uzman bir avukattan yardım alması avantajlı olacaktır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki boşanma davalarında avukatlar ücretlerini serbestçe belirleyebilmektedir bu nedenle her avukatın davaya bakma ücreti değişiklik gösterir. Boşanma davası ücretleri anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davası bakımından değişkenlik göstermektedir çünkü anlaşmalı boşanma davaları kısa sürmekte iken çekişmeli boşanma davalarına zaman ve emek harcanmaktadır.
Boşanma davalarında, dava açarken mahkemeye ödenecek belirli harç ve masraflar bulunmaktadır. Bunun yanında taraflar ile avukat arasında avukatlık ücreti de ödenecektir. Burada tarafların ödeyeceği iki husus vardır; dava masrafları ve avukatlık ücretidir.
Avukatlık ücreti için asgari ücret tarifesi yayınlanmıştır. Çekişmeli boşanma davaları 2023 yılı İstanbul Barosu’na göre en aşağı 40.000 TL, anlaşmalı boşanma davaları ise en aşağı 27.000 TL üzerinden ücretlendirilir. Eğer boşanma davası ile birlikte maddi ve manevi tazminat talepleri de var ise bu takdirde avukatlık ücreti 40.000 TL’den az olmamak üzere dava değerinin en az %15i oranında olmalıdır.
Mahkemeye ödenen harç ve masraflar ise; Başvurma Harcı 179,90 ₺, Vekalet Harcı  25,60 ₺, Peşin Harç 179,90 ₺, Gider Avansı 710,00 ₺, Vekalet Pulu 40,30 ₺, olmak üzere mahkemeye ödenecek toplam harç ve masraf 1.135,70 ₺’dir. Bu tutar asgari tutar miktarıdır. Dava da bilirkişi, tanık, keşif, tebligat gibi deliller için ayrıca harç ve masraf alınacağından bu miktar değişmektedir.

Boşanma davaları çekişmeli ve anlaşmalı olmak üzere ikiye ayrılır. Boşanma davalarının niteliğine, boşanma sebeplerine, boşanmaya konu edilen vakıalara göre boşanma davasının ne kadar süreceği de değişecektir. Anlaşmalı boşanma davalarında taraflar boşanmanın sonuçları üzerinde bir protokol ile anlaştıklarından dolayı çekişmeli boşanma davasına göre daha az kısa sürede sonuçlanmaktadır. Çekişmeli boşanma davalarında taraflar boşanmanın sonuçlarında anlaşamadığından hâkim hem boşanmaya hem de tarafların boşanma davasında talep ettiği hususlar hakkında karar vermektedir.
Çekişmeli boşanma davaları mahkemelerin iş yoğunluğuna göre değişmekte olup genellikle 2 ila 5 yıl arasında sürmektedir. Çekişmeli boşanma davalarının uzun sürmesinin nedeni tarafların ilk derece mahkemesince verilen kararı İstinaf ve Temyiz kanun yollarına götürmesidir. İstinaf ve temyiz aşamaları ise ülkemizde uzun sürmektedir. Anlaşmalı boşanma davaları ise 1 ay ile en fazla 5 ay arasında sürmektedir ancak dediğimiz gibi mahkemelerin iş yoğunluğuna göre bu süreler değişmektedir.

Genelde karşılaştığımız sorulardan biri “ben boşanmak istiyorum ancak eşim istemiyor ben boşanma davası açabilir miyim” sorusudur. Evet, tek taraflı olarak boşanma davası açılabilmektedir. Eğer taraflardan biri boşanmak istiyor ancak diğer taraf istemiyorsa bu takdirde boşanmak isteyen taraf çekişmeli boşanma davası açabilecektir. Ancak boşanmak isteyen tarafın boşanama sebebi olayları ve vakıaları ispat etmesi gerekir aksi takdirde boşanma davası reddedilebilecektir.

Anlaşmalı boşanmak için öncelikle tarafların boşanmanın sonuçları üzerinde anlaşmalıdır. Bu konular özellikle evlilik birliği içerisinde edinilen malların ne olacağıdır. Yine yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, maddi ve manevi tazminat, çocukların velayeti konularında anlaşılmalıdır. Bu konuda taraflar yazılı bir anlaşma protokolü düzenlemelidir. Sonrasında anlaşmalı boşanma dava dilekçesi ile ekinde anlaşma protokolü ile Aile Mahkemelerinden duruşma günü almalıdır. Duruşma günü tarafların her ikisi de mahkeme huzurunda boşanmak istediklerini ve anlaşma protokolünü kabul ettiklerini açıklamalıdır. Hâkim anlaşma protokolünüm onayladığı takdirde tarafların boşanmasına karar verecektir.

Çekişmeli boşanma davası anlaşmalı boşanma davası gibi ilk celsede bitmemektedir. Öncelikle çekişmeli boşanma davasında yazılı yargılama usulü uygulanmaktadır. Taraflardan biri çekişmeli boşanma davası açtıktan sonra dilekçeler aşaması başlar. Çekişmeli boşanma davasında tarafların ikişer dilekçe verme hakları bulunmaktadır. Dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra mahkemece taraflara duruşma günü verilir. Duruşmalara taraflar gidebileceği gibi vekil ile temsil ediliyor ise yalnızca vekillerin gitmesi de yeterlidir. En son duruşmada hakim karar duruşması yapacaktır ve boşanma hakkında karar verecektir. Mahkemece gerekçeli karar yazılır ve taraflara tebliğ eder. Boşanma kararını hukuka aykırı bulan taraflar dilerse süresi içerisinde İstinaf Kanun yoluna başvurabilecektir. İstinaf Mahkemelerince karar çıktıktan sonra taraflar bu kararı da hukuka aykırı bulduğu takdirde Temyiz Kanun yoluna götürebilecektir.

Boşanma davasında duruşmada karar verildikten sonra 30 gün içerisinde gerekçeli karar yazılır ve taraflara tebliğ edilir. Kararın tebliğinden itibaren taraflar 2 hafta içerisinde İstinaf Kanun yoluna başvurarak karara itiraz edebilir. İki haftayı beklemek istemeyen taraflar derhal bir kanun yollarından feragat dilekçesi verebilir ve bu süreyi kısaltabilir. İki hafta içerisinde itiraz edilmediği takdirde mahkeme kararı kesinleşir. Soyadı değişikliği için boşanma kararının kesinleşmesi gerekir. Mahkemece boşanma kararı kesinleştikten sonra, mahkeme tarafların boşanma davasına ait gerekli evrakları Aile Mahkemesi Nüfus Müdürlüğüne gönderir Ortalama 1 hafta içerisinde nüfus kaydı düzeltilmektedir. Mahkeme tarafından evrakların nüfus müdürlüğüne gönderilmesinden sonra genellikle 1 hafta içerisinde kadın eski soyadını alabilmektedir.

Çekişmeli boşanma davası açan taraflar sonrasında bu sürecin uzun sürmesinden şikâyet etmektedir. Bu nedenle genellikle anlaşma yoluna gidilmektedir. Peki çekişmeli boşanma davası ne olacaktır? Yeni bir dava mı açmak gerekir? Soruları gündeme gelmektedir. Taraflar eğer anlaşmaya varırsa mahkemeye bir dilekçe sunarak tarafların anlaştığını ve davanın anlaşmalı boşanma olarak görülmesini talep edebilir. Bu takdirde taraflar yapmış oldukları anlaşma protokolünü mahkemeye sunar. Dolayısıyla çekişmeli boşanma davasına anlaşmalı boşanma davası olarak devam edilebilecektir.

Boşanma davası açıldıktan sonra eşlerin birbirleri ile barıştığı sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu durumda taraflar boşanmadan vazgeçmektedir. Eğer taraflar boşanmak istemiyorsa mahkemeye boşanma davasından feragat ettiklerine yahut davadan vazgeçtiklerine dair dilekçe sunmaları gerekir. Feragat dilekçesinden sonra mahkeme davanın açılmamış sayılmasına dair karar verir ve dosyayı kapatır.