Boşanmada Mal Kaçırma
Taraflar evlilik birliğini sürdüremediği takdirde ayrılmaya karar verirler ve boşanma davası açarlar. Taraflar evlilik birliği süresi içinde birtakım malvarlığı değerleri edinmiş olabilir örneğin evlilik birliği içerisinde ev alınmış olabilir, araba alınmış olabilir gibi birçok malvarlığı değeri edinilmiş olabilir. Evlilik süresi boyunca eşler bu malvarlığı değerleri üzerinde diledikleri gibi tasarrufta bulunabilmektedir ancak evlilik birliği içerisinde edinilen bu mallar boşanma sırasında mal paylaşımına dahil edilmektedir. İşte boşanma sonrasında bu evlilik birliği içerisinde edinilmiş malların kime kalacağı tartışma konusu olabilmektedir. Çünkü taraflar arasında herhangi bir anlaşma yok ise kural olarak edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacak ve evlilik birliği içerisinde edinilmiş mallar ½ (yarı yarıya) oranında eşler arasında paylaşılacaktır.
Anlaşmalı boşanma davalarında bu malların paylaşımı bir protokol çerçevesinde kolayca gerçekleştirilebilir ancak çekişmeli boşanma davalarında mal paylaşımı oldukça zordur. Özellikle taraflar bu malların boşanma sonrasında diğer tarafın hak sahibi olamaması için kötü niyetli hareket ederek mal kaçırma gibi teşebbüslerde bulunabilir. Çünkü taraflar evlilik birliği içerisinde sahip oldukları malları paylaşmak istememektedir. Bunun için sahip olunan malları alelacele satabilir, saklayabilir veya bir şekilde elinden çıkarabilir buna da mal kaçırma adı verilmektedir. Bu yazımızda mal kaçırma işlemine nasıl engel olunabilir ne tür önlemler alınabilir ve mal kaçırma işlemi sonrası bunları geri almak ve mal paylaşımı yapabilmek için neler yapılabilir bunlardan bahsedeceğiz.
Tahmini okuma süresi 11 dakika
Eşlerin Mal Kaçırma Eylemleri Neler Olabilir?
-Eşler boşanma davası açmadan hemen önce evlilik birliği içerisinde alınan taşınır veya taşınmaz mallarını bir kişiye bağışlama olarak gösterebilir yahut başka bir kişiye satış olarak gösterilebilir.
-Evlilik birliği içerisinde alınan taşınır veya taşınmaz mallar değerinden çok düşük bedelle satılabilir.
-Boşanma davasından 1 yıl önce taraflar taşınır veya taşınmaz mallarını karşılıksız kazandırma şeklinde devretmiş olabilir.
-Evlilik birliği içerisinde kendi üzerine olan malvarlığı değerlerini kasten devretmiş olabilir.
-Taraflar diğer eş adına sahte vekaletname ile işlemler yaparak taşınır veya taşınmaz mallar hakkında işlem yapmış olabilir.
-Tarafların yaşadığı aile konutunun satılması için diğer eşin rızası gerekir. Taraflar aile konutunu devredebilmek için diğer eş yerine başka birine imza attırabilir.
Söz konusu mal kaçırma eylemleri boşanma davası hemen öncesinde olabileceği gibi boşanma davası devam ederken de gerçekleştirilebilir.
Mal Kaçırma Eylemine İlişkin Alınabilecek Önlemler
Aile Konutuna İlişkin Alınabilecek Önlemler (Aile Konutu Şerhi)
Boşanma davası öncesinde veya boşanma davası devam ederken taraflar oturdukları aile konutunun kendilerinden habersiz satılmasına engel olabilir. Bunun için oturulan eve “Aile Konutu Şerhi” koydurulması gerekmektedir.
Aile konutu, eşlerin birlikte yaşamlarını sürdürmeleri amacıyla ayrılan ve aynı konutta iki tarafın da yaşama hakkını güvenceye alan hukuksal kurumdur. Aile konutu kısaca tarafların ve varsa çocuklarının yaşamlarını sürdürdükleri evdir. Aile konutu hukukumuzda önemli bir yere aittir bu nedenle Türk Medeni Kanunu Madde 194’te düzenleme altına alınmıştır:
“Aile konutu Madde 194- Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
Rızayı sağlayamayan veya haklı bir sebep olmadan kendisine rıza verilmeyen eş, hâkimin müdahalesini isteyebilir.
Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini tapu müdürlüğünden isteyebilir.”
Taraflar iki şekilde bu şerhi koydurabilir:
- Taraflar mahkemeden birlikte oturdukları eve “Aile Konutu Şerhinin” koyulmasını talep edebilir. Bu sayede tarafların taşınmaz üzerinde tasarrufları kısıtlanmış olacak, eğer eşlerden biri rıza göstermez ise söz konusu aile konutu satılamayacak veya kiralanamayacaktır. Taraflar aile konutunun boşanma öncesi veya sonrasında korunmasını istiyorsa mahkemeden bu tedbirin konulmasını talep edebilecektir. Taraflar Aile Mahkemesinden bu şerhin konulmasını talep edebilir.
- Türk Medeni Kanunu Madde 194/2.fıkraya göre aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini ilgili tapu müdürlüğünden isteyebilir. Buna göre eş ilgili tapu müdürlüğüne giderek aile konutu şerhinin konulmasını talep edebilir.
Evlilik Birliği İçerisinde Edinilen Mallara İlişkin Alınabilecek Önlemler (İhtiyati Tedbir Kararı)
Yalnızca boşanma davası açmak tarafların mal kaçırma eylemine engel olacak nitelikte bir dava değildir. Bu nedenle taraflar “Mal Rejiminin Tasfiyesi” davası da açmalıdır. Mal rejiminin tasfiyesi davası boşanma davası ile birlikte açılabilir ancak bekletici mesele yapılır. Taraflar evlilik birliği içerisinde alınan taşınır veya taşınmaz malvarlığı değerlerinin korunması için ihtiyati tedbir kararı isteyebilir. Hâkim de bu sırada mal kaçırma eylemlerinin önlenmesi amacıyla evlilik birliği içerisindeki alınan taşınır veya taşınmaz mallara yönelik ihtiyati tedbir koyabilir. Koyulan ihtiyati tedbirler söz konusu taşınır veya taşınmaz mallar üzerine konulan bir hukuki korumadır bu şekilde söz konusu taşınır veya taşınmaz malları bir başka kişiye satışı önlenmektedir. Bu şekilde taraflar evlilik birliği içerisinde edinilen mallar üzerine ihtiyati tedbir koydurarak malların satılmasını engelleyebilir.
İhtiyati tedbir kararı dava açılmadan önce de alınabilir ve dava açılmadan önce de bu karar verilebilir. Ancak ihtiyati tedbir kararının uygulanmasını talep ettiğiniz tarihten itibaren 2 hafta içerisinde dava açmalısınız aksi takdirde ihtiyati tedbir kararı kendiliğinden kalkacaktır.
Boşanma Davası Açılmadan Önce Satılan Mallara İlişkin Yapılabilecekler
Taraflar boşanma davası açmadan önce üzerlerine kayıtlı olan ev, araba gibi taşınır veya taşınmaz malvarlığı değerlerini boşanmada mal paylaşımına dahil etmemek amacıyla bir başka 3.kişiye bu malları devretmektedir. Ancak boşanma davası açılmadan önce de satılan mallar mal paylaşımına dahil edilmektedir. Bu mallar bir başkasına satılsa dahi mahkemece satılan malların bedeli tespit ettirilir ve eş bu bedel üzerinden alacak hakkına sahip olur. Bu durum Türk Medeni Kanunu Madde 229’da düzenlenmiştir.
Türk Medeni Kanunu Madde 229/1.fıkra:
1. Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar,
2. Bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler.
Bu madde gereğince tarafların boşanma davasının açılmasından önceki 1 yıl içerisinde eğer diğer eşin rızasını almadan karşılıksız kazandırmalarda bulunmuşsa örneğin arabasını bağışlamışsa bu takdirde bu da mal paylaşımında dikkate alınacaktır.
Yine eş evlilik birliği süresince malvarlığı değerlerinin paylaşılmasına engel olmak amacıyla kasten mal kaçırmışsa burada herhangi bir süre olmaksızın tüm devirler mal paylaşımına dahil olacaktır. Burada bir nevi kanuna karşı hile vardır bu nedenle mal 5 yıl önce devredilmiş olsa dahi mal paylaşımına dahil edilecektir.
Taraflar satılan, devredilen veyahut bağışlanan bu malları mal paylaşımına dahil etmek istiyorsa bu devirleri, bağışlamaları yani iddialarını ispat etmekle yükümlüdürler. Bunlar ispat edildiği takdirde bu taşınır veya taşınmaz malvarlığı değerleri mal paylaşımına dahil edilecektir. Dolayısıyla bir eşin diğer eşten mal kaçırma amacıyla evlilik birliği içerisindeki taşınır veya taşınmaz malları elden çıkarması bu hususta önem arz etmeyecektir çünkü bu mallar boşanmada mal paylaşımına dahil edilecektir.
Boşanma öncesi veya sonrasında alınabilecek önlemler veya yapılabilecek işlemler karmaşık gelebilir bu nedenle mutlaka uzman bir avukattan yardım alınması gerekmelidir. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Boşanma ve mal paylaşımı davaları çok uzun sürmektedir ve yorucu olmaktadır bu nedenle hem haklarınızı öğrenmek hem de süreci en hızlı şekilde yürütmek için mutlaka bir avukat desteği gerekmektedir.
Yargıtay Kararları
“-Her dava açıldığı tarihteki şartlara göre değerlendirilir. Taşınmaza aile konutu şerhi konulmasına dair dava 28.01.2013 tarihinde açılmıştır. Türk Medeni Kanununun 194/3. maddesindeki “aile konutu şerhi konulması için ilgilisinin tapu müdürlüğüne başvurması gerektiğine” dair değişiklik 19.02.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Dava tarihi itibarıyla mahkeme aile konutu şerhi konulmasına ilişkin davada isteğin esası hakkında karar vermekle görevlidir. Toplanan delillerden ……ili ……. ilçesi, ….. mahallesi …..ada …… parsel sayılı taşınmazdaki 2 numaralı bağımsız bölümün aile konutu olduğu ispat edilmiştir. Hal böyle iken davanın kabulü ile aile konutu olarak kullanılan taşınmaza aile konutu şerhi konulması gerekirken, isteğin reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.” (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/18057 E. , 2016/419 K.)
“Somut olayda davacı tarafından davalı aleyhine … 3. Aile Mahkemesi’nin 2010/1344 E sayılı dosya ile boşanma davası açıldığı, dosyadan alınan ihtiyati tedbir kararı gayrımenkul kaydına işlenmeden dava konusu gayrımenkulün davalı … tarafından erkek kardeşinin eşinin kızkardeşi olan davalı …’a devredildiği, boşanma davası neticesinde davacı ile davalı …’ın boşanmalarına karar verilip davalı … aleyhine tazminata hükmedildiği, kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiği anlaşılmıştır.
Dosyadaki belgelere göre davacı ile davalı … arasında 2009 yılından beri süregelen şiddetli geçimsizlik olduğu, davalı … ile davalı … arasında hısımlık ilişkisi bulunması sebebi ile söz konusu geçimsizliğin bilmemesinin beklenemeyeceği, davalı …’ın adına kayıtlı başkaca mal varlığının da bulunmadığının anlaşılmasına ve dava konusu gayrımenkulün boşanma davası açılır açılmaz hemen devredilmesine gözönüne alınarak davalı …’ın mal kaçırma saiki ile dava konusu gayrımenkulü devrettiğinin kabulüne
gerekmesine göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.” (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2019/6115 E. , 2020/9117 K.)
“Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına ticari hayatta çeklerin vadeli olarak düzenlenmesi karşısında borçlu ise eşi olan 3.kişinin borcun doğum tarihinden sonra anlaşmalı olarak boşanmış olmalarına tarafların daha sonra 06.12.2006 tarihinde yeniden evlendiklerinin anlaşılmasına, dava konusu taşınmazların boşanma protokolü ile 3.kişiye bırakılmasının alacaklıdan mal kaçırma amacıyla yapılmış olmasına göre, davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 5.753,08 TL kalan onama harcının temyiz eden davalılardan alınmasına 12/03/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.” (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2013/18115 E. , 2015/4157 K.)
“Kural olarak, boşanma davasının açıldığı tarihte eşlerin mevcut malları (TMK. 235 m.) göz önüne alınarak tasfiyeye tabi tutulacağı kabul edilmekte ise de, bu tarihten önceki 1 yıl içerisinde elden çıkarılan malların da tasfiyede gözetileceği öngörülmektedir.
Bu itibarla banka hesabına ilişkin hesap açma sözleşmesi vb. kayıt ve belgelerin ilgili bankadan getirtilmesi, tarafların gösterdiği delillerin eksiksiz olarak toplanması, ondan sonra elde edilecek sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.” (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2014/1703 E. , 2015/7288 K.)
Boşanma davalarıyla ilgili yazılarımızı okumanızı tavsiye ederiz.
İstanbul Boşanma Avukatı – Küçükçekmece Boşanma Avukatı
Arena Hukuk Bürosu
Boşanma davalarında deneyimli avukat ekibimiz yanınızda olacaktır.
Avukat Cem AKYAZI Adalet Bakanlığı Arabulucular Siciline kayıtlı uzman arabulucudur. Tarafların duygusal durumlarından uzaklaşarak menfaatlerine odaklanmalarını sağlama aşamasında yanınızda olacaktır.
Ayrıca Boğaziçi Üniversitesinden pedagojik formasyon eğitimi almıştır.
Avukat Mücahit Ahmet TUMBUL 10 yıldan fazla mahkeme tecrübesi ile boşanma davalarınızda hukuki danışmanlıkta bulunacaktır.
Boşanma avukat ücreti için bilgi alabilirsiniz.
Arena Hukuk Bürosu
Bilgi için: 0212 706 90 30
Boşanma davasıyla ilgili makalemizi okumanızı öneririz.
