Cayma hakkı
Cayma hakkı, tüketicinin sahip olduğu en avantajlı hakkın olduğu söylenebilir.
Tüketicinin cayma hakkı nedir diye sorulduğunda sebep göstermeksizin sözleşmenin hukuki olarak sona ermesi şeklinde ifade edilebilir.
Burada dikkat edilmesi gereken üç önemli konu vardır:
A-Tüketici işleminizin sınıflandırması
B-Tüketici işleminize göre cayma süresi
C-Cayma hakkı kullanılabilecek bir alışverişin söz konusu olması
A-SINFIFLANDIRMA
Tüketici işleminiz internet üzerinden gerçekleştiyse “mesafeli sözleşme” şeklinde sınıflandırılır. Taksitle dükkandan alışveriş şeklindeyse “Taksitli satış” olarak, iş yeri dışında gerçekleştiyse “İş yeri dışında kurulan satış sözleşmesi” şeklinde sınıflandırılacaktır.
B-CAYMA SÜRESİ
İnternet alışverişlerinde 14 gün, taksitli satışlarda 7 gün, iş yeri dışında ise yine 14 gün içinde cayma hakkınız vardır.
C-CAYMA HAKKI VAR MI?
Kişiye özel hale getirilmiş ürünler, altın gibi finanasal piyasa ürünleri, sağlık ve hijyen açısından iade edilemeyecek iç çamaşırı, kozmetik gibi ürünler, son kullanma tarihi çabuk geçen bozulabilecek ürünler, Netflix gibi ses görüntüden faydalanılan ürünler abonelikler, kitap dergi gibi basılı ürünler, bilgisayar programı gibi yazılım ürünleri cayma hakkı kullanılamayacak ürünlerdir.
Cayma Hakkının Hukuki Niteliği
Cayma hakkı bozucu yenilik doğuran bir haktır ve hakkının kullanılmasıyla bozucu yenilik doğuran bir işlem gerçekleşir. Başka bir deyişle taraflar sözleşme kapsamındaki edimlerini iade ederler.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun için tıklayınız.
İnternet alışverişi cayma hakkı
İnternet alışverişleri “Mesafeli Sözleşmeler” olarak kanunda yer almaktadır. İnternet alışverişlerinde 14 gündür.
İlgili kanun maddesi:
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun:
MADDE 48- (1) Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı
fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
(2) Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen hususlarda ve siparişi onaylandığı takdirde ödeme yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(3) Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı andan itibaren
taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirir. (Değişik cümle:24/3/2022-7392/7 md.) Tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler haricinde mal satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü geçemez. Satıcı veya sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi durumunda tüketici sözleşmeyi feshedebilir.
(4) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart
ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
(5) (Değişik:24/3/2022-7392/7 md.) Oluşturdukları sistem ile satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcılar, sistem aracılığıyla kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin yönetmelikle belirlenen hususlara ilişkin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak ve kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlüdür.”
Taksitli alışveriş cayma hakkı
Taksitli alışverişlerde cayma hakkı 7 gündür ve sebep gösterilmeksizin kullanılabilir. Ancak olağan bir gözden geçirmeyi aşan bir kullanım söz konusu olursa bu hak kullanılamaz.
Fiziken bir mal ya da hizmet almak için bir işlem gerçekleştirilmesi ve bedelin taksitler halinde ödenmesi söz konusuysa taksitli satıştan söz edilir. İnternetten taksitle aldığınız mal ya da hizmet taksitli dahi olsa internetten alışveriş olarak değerlendirilecektir. İnternet alışveriş sınıflandırması bu hak kapsamında tüketicinin daha lehine olacaktır. Bu sebeple tüketicinin lehine yorumlanır.
Taksitle satış “satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir.” şeklinde Tüketici kanununda tanımlanmaktadır.
İlgili kanun maddesi:
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun:
Taksitle satış sözleşmeleri
MADDE 17- (1) Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği sözleşmelerdir.
(2) Tüketicinin, kira süresi sonunda bir malın mülkiyetini edinme zorunluluğunun bulunduğu finansal kiralama sözleşmeleri hakkında da bu Bölüm hükümleri uygulanır.
(3) Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir
sözleşme yapmamış olan satıcı veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
Cayma hakkı
MADDE 18- (1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve
cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2) Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya
sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3) Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak
olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
(4) Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.
Anlaşılacağı üzere taksitli alışverişlerde cayma hakkı 7 gün içinde gerekçe göstermeden ve cezai bedel ödemeden kullanılabilir. Ancak olağan bir gözden geçirmeden fazla kullanım halinde cayma hakkı kullanılamayacaktır.
Tüketici kredisi cayma hakkı
Tüketici kredilerinde gerekçe göstermeden 14 gün içinde kullanılabilir.
Tüketici kredisi “kredi verenin tüketiciye faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi, ödünç veya benzeri finansman şekilleri aracılığıyla kredi verdiği veya kredi vermeyi taahhüt ettiği sözleşmeyi ifade eder.” şeklinde kanunda tanımlanmaktadır.
İlgili kanun maddesi:
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun:
MADDE 24- (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2) Kredi veren, cayma hakkı olduğu konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi içinde kredi verene yöneltilmiş olması yeterlidir. (Ek cümle:24/3/2022-7392/2 md.) Cayma hakkı süresi içinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi hâlinde bildirim aranmaksızın bu madde hükümleri uygulanır.
(3) Cayma hakkını kullanan tüketicinin krediden faydalandığı hâllerde, tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı tarihten anaparanın geri ödendiği tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden faizi en geç cayma bildirimini kredi verene göndermesinden sonra otuz gün içinde geri öder. Bu süre içinde ödeme yapılmaması hâlinde tüketici kredisinden cayılmamış sayılır. Faiz, akdî faiz oranına göre hesaplanır. Tüketiciden, hesaplanan akdî faiz ve bir kamu kurum veya kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan masraflar dışında herhangi bir bedel talep edilemez.
Anlaşılacağı üzere tüketici kredisi miktarı geri ödenmesi halinde cayma gibi sonuç doğuracaktır.
İş yeri dışında kurulan tüketici sözleşmeleri
İş yeri dışında kurulan tüketici sözleşmelerinde cayma hakkı 14 gündür. Bu tip sözleşmeler kanunda:
“MADDE 47- (1) Satıcı veya sağlayıcı ile tüketici arasında;
a) Teklifin tüketici ya da satıcı veya sağlayıcı tarafından yapılmasına bakılmaksızın iş yeri dışında, tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında kurulan,
b) Tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında tüketiciyle iş yeri dışında görüşülmesinin hemen sonrasında, satıcı veya sağlayıcının iş yerinde ya da herhangi bir uzaktan iletişim aracıyla kurulan,
c) Mal ve hizmetlerin tüketiciye tanıtımı ya da satışı amacıyla satıcı veya sağlayıcı
tarafından düzenlenen bir gezi esnasında kurulan, sözleşmeler iş yeri dışında kurulan sözleşmeler olarak kabul edilir” şeklinde tanımlanır.
Diğer yazılarımızı okumanızı öneririz.
Detaylı bilgi almak için hukuk büromuzu arayabilirsiniz.
İstanbul Avukatı Telefonu : 0212 706 90 30