Mal Rejimi Sözleşmesi ve Şartları
Mal Rejimi Sözleşmesi ve Şartları
Mal Rejimi Sözleşmesi ve Şartları, hem eşler arasında mal rejiminin seçilmesi, hem sona ermesi, hem de yasal sınırlar içerisinde değişikliği uğratılması için akdedilen sözleşmelerdir. Eşler kendi aralarında yapacakları bir mal rejimi sözleşmesiyle, kanunda belirlenmiş iradi mal rejiminden birisine geçmeyi kararlaştırılabilirler. Ancak bu sözleşmenin geçerli olması ve tarafları bağlayabilmesinin bir takım şartları bulunmaktadır.
Aile Hukukunda Mal Rejimleri yazımızı okumanızı öneririz.
Mal Rejimi Sözleşmesinin Şartları
Eşler, sözleşme özgürlüğü ilkesi çerçevesinde evlilik birliği süresince aralarında geçerli olacak mal rejiminin türünü, yasada öngörülmüş mal rejimi türleri arasından seçebilirler. Ancak mal rejimleri, kanunda sınırlı sayıda olarak belirlenmiş olup eşlerin ancak kanunla belirlenmiş olan mal rejimlerinden birisini seçmeleri mümkündür. Diğer bir anlatılma eşlerin bu konudaki sözleşme serbestileri, yasada belirlenmiş olan mal rejimi türlerinden birisini seçmek konusunda sınırlandırılmıştır. Eşler, kendi aralarında anlaşmış olsalar dahi yasada yer almayan bir mal rejimi türünü ya da şartlarını kendileri belirleyeceği kendilerine özgü bir mal rejimi sözleşmeleri yapmaları mümkün değildir.
Geçerlilik Şartları
TMK m. 204 uyarınca mal rejimi sözleşmesi, ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar arasında yapılabilir. Küçükler ile kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızasını almak zorundadırlar. Mal rejimi sözleşmesi yapılacağı esnasından eşlerden birisi kısıtlı konumda ve diğer eş onun vasisi ise, mal rejimi sözleşmesinin yapılması için kayyım tayini gerekir.
TMK m. 205 uyarınca; Mal rejimi sözleşmesi noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimi seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler. Mal rejimi sözleşmesinin taraflarca ve gerektiğinde yasal temsilcilerinde imzalanması zorunludur.
Buradan anlaşılacağı üzere eşler arasında yapılacak bir mal rejimi sözleşmesinin geçerli olabilmesi için, bu sözleşmenin noterde düzenleme yada onaylama şekilde yapılması gerekir. Noterde yapılma şartı, mal rejimi sözleşmesi için şekil şartı olduğundan, başka şekilde yapılacak bir mal rejimi sözleşmesinin geçerliliğinden bahsedilemez. Mal rejimi sözleşmesi tamamı noter huzurunda ve noterlikçe düzenlenerek imzalanabileceği gibi eşlerin sözleşme metnini hazırlayarak noterden onaylattırmak ve noter huzurunda imza altına almak suretiyle de sözleşme yapmaları mümkündür.
Sözleşmenin noterde yapılmasının tek istisnasını, eşlerin evlilik başvurusu esnasında yazılı olarak hangi mal rejimi seçtiklerini evlilik memuruna bildirme halidir. Eşler, evlilik başvurusu yaptıkları esnada dilerlerse yazılı bir biçimde evlilik memuruna başvuru yaparak yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminden başka bir mal rejimi seçebilirler. Ancak uygulamada evlendirme memurlarınca evlilik başvurusu esnasında yapılacak olan yazılı başvuruların kabul edilmediği ve noterlik huzurunda yapılmış sözleşmelerin ibraz edilmesinin istenildiği görülmektedir. Bu talep her ne kadar yasal dayanaktan yoksun ise de evlendirme daireleri arasında uygulama birliğinin olmadığı ve bu hususta üst makamlarca uygulama birliğini sağlayacak özelge yahut genelge yayınlanmamış olduğundan yasal mal rejimi haricinde başka bir mal rejimi seçmek isteyen eş adaylarının hak kaybına uğramamak açısından hukuki destek almaları büyük önem arz etmektedir.
Bu şekilde yapılacak mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Mal rejimi sözleşmesi, akdedildiği sırada şarta veya süreye bağlı olarak da yapılabilir.
Mal rejimi sözleşmesinin akdedilmesiyle hüküm ve sonuçlarını doğurur. Sözleşmeyle hangi mal rejimine geçilmesi kararlaştırılmış ise eşler arasında artık buna ilişkin hüküm ve kurallar uygulanmaya başlanacaktır. Eşler arasında yapılan mal rejimi sözleşmesinin yürürlük kazanmasıyla birlikte, önceki döneme ilişkin mal rejimi sona ermiş olur.
Taraflar mal rejimi sözleşmesi yapmak konusunda serbestiye sahip oldukları gibi, aralarındaki mal rejimi sözleşmesinin ortadan kaldırmak için de her zaman sözleşme yapabilirler. Diğer bir anlatımla eşler diledikleri zaman yapacakları bir sözleşme ile mal rejimin ortadan kaldırabilirler. Mal rejimini kaldırılmasına ilişkin yapılacak sözleşme de mal rejimi sözleşmesi niteliğinde olacağından, bu sözleşmenin de aynı şartlara tabi olduğu ve akdolunurken yukarıda izah olunan usul ve yöntemler takip edilerek yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi yazımızı okumanızı öneririz.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi yazımızı okumanızı öneririz.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi okumak için tıklayınız.
