Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi davasında taraflar arasında ortaklığın sona erdirilmesi noktasında davacı yada davalılardan birisi aynen paylaşım esasına göre ortaklığın giderilmesini talep etmiş ise, hakim tarafından öncelikle aynen paylaşımın mümkün olup olmadığı araştırılır.
Ancak taraflar satış yoluyla ortaklığın giderilmesini talep etmişler yada aynen paylaşım talep edilmesine rağmen bunun mümkün olmadığı ortaya çıkmış veya davacı satış talep etmiş ve davalılar da buna itiraz etmemişler ise ortaklığın satış yoluyla giderilmesi yoluna gidilecektir.
Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi, TMK m. 699 maddesine göre, paylaşma malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık suretiyle ya da arttırma suretiyle satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleşir.
Aynen paylaşımın mümkün olmadığı durumlarda ortaklık, ortaklığa konu malların satış yoluyla paraya çevrilmesi suretiyle giderilir. Bu durumda ortaklığın giderilmesi davasını görmekte olan mahkeme, dava sonunda ortaklığın mal varlığına dahil olarak malların satış yoluyla paraya çevrilmesine karar verir.
Satış, açık arttırma yada pazarlık suretiyle yapılabilir.
Ortak mülkiyete konu olan bir mal üzerinde her paydaşın, kanuni ön alım hakkı bulunmaktadır. Buna göre ortak mülkiyete konu olan bir malda paydaşlardan biri, kendi payına ilişkin bölümü ortaklığın giderilmesi davası haricinde satmak isterse, diğer paydaşların ön alım hakkı çerçevesinde paydaşlar satılığa çıkartılan payı satın almak isterler ise satışın öncelikle bu paydaşlara yapılması gerekir. Payını satan paydaşın, diğer paydaşlardan habersiz bir biçimde payını üçüncü kişilere devretmesi durumunda diğer paydaşlar ön alım hakkını yeni malike karşı açacakları dava ile de kullanabilirler.
Ancak ortaklığın giderilmesi davası neticesinde satış kararı alınmış olması halinde paydaşların ön alım hakları bulunmamaktadır. Diğer bir anlatımla mahkemece satış ihalesi açıldığı takdirde paydaşlar, satılan malın öncelikle kendilerine satılmasını talep edemezler. Fakat bütün ortaklar birlikte alacakları bir karar ile ihalenin yalnızca ortaklar arasında yapılmasına karar verilmesini talep edebilirler. Ortakların bu yönde bir karar almaları durumunda ihale, yalnızca ortaklar arasında yapılır ve satışa konu malın mülkiyeti, ihaleyi kazanan tarafa geçer.
Ortakların bu şekilde bir karar almamaları durumunda satış ihalesi, üçüncü kişiler dahil olmak üzere herkese açık şekilde yapılır. İhaleye katılmak isteyen kişiler, genellikle malın satışa çıkartıldığı bedel üzerinden belirlenen %10’luk bir teminatı yatırmak suretiyle ihaleye katılma hakkı elde ederler. Ancak satışa çıkartılan mal üzerinde payı bulunan ortakları ihaleye katılmak için teminat yatırmaları gerekmez.
Satış Neticesinde Elde Edilen Paranın Paylaştırılması
Ortaklığın satış suretiyle sona erdirilmesine karar verilmesi ve bu karar kapsamında paylı yahut el birliği mülkiyetine konu bir malın satılması halinde satıştan elde edilen tutar, ortakların satılan mal üzerindeki pay oranları dikkate alınarak her birine ayrı ayrı dağıtılır. Paylı mülkiyete konu taşınmaz bir malın satılması halinde ortakların pay oranı, tapu kayıtları esas alınarak belirlenir. Satılan malın miras hukukundan kaynaklı elbirliği mülkiyetine konu olması halinde ise ortakları payları, miras bırakan hakkında alınan mirasçılık belgesinde (veraset ilamı) belirlenmiş miras payları esas alınarak belirlenir.
Zaman Aşımı
Ortaklığın satış yoluyla giderilmesine ilişkin olarak verilen kararlar ister taşının ister taşınmaz mallara ilişkin olsun, mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zaman aşımına tabidir.
Satış yoluyla ortaklığın giderilmesine ilişkin olarak yapılan ihale, ihalenin yapılması ve feshi ile malların alıcıya teslimiyle ayrıntılı bilgi için bu konudaki makalemizi incelemenizi tavsiye ederiz.