Yoklama Kaçaklarının Bedelli Askerlik İçin Ödediği Ek Ücretin İadesi
Yoklama kaçağı görünmeniz nedeniyle ödediğiniz ek ücretin iadesini alabilirsiniz. Yoklama kaçağı ek ücretini geri almak mümkün.
Bedelli askerlik, 7179 Sayılı Askeralma Kanunu’nun 3/e maddesinde tanımlanmaktadır. Kanunda belirtilen yararlanma şartlarını taşımanız gerekmektedir. Bedelli askerliğe seçilenlerin bedeli ödemesi ve temel askerlik eğitimi yapması ile yerine getirilen askerliktir.
Anılan kanunun 9/1. Maddesi uyarınca; tekli olanlardan Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenecek sayıda yükümlü, 240.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak bedel tutarını silahaltına alınmadan önce Bakanlıkça belirlenecek sürede peşin ödemeleri ve bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaları hâlinde askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılırlar.
Bu tutar, 2023 yılı Temmuz ayı itibariyle 122.351,00-TL olarak belirlenmiştir.
Yoklama kaçağı ek ücret ne kadar?
Bedelli askerlik için belirlenen ücret yukarıdaki gibi olmakla beraber, 30/06/2022 Kabul tarihli, 7415 sayılı Askeri Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’nun 17. Maddesi ile 7179 Sayılı Kanununun 9. Maddesinde yapılan değişiklikler sonrasında, yoklama başvurusu yaptığı esnada yoklama kaçağı olan yükümlülerin bedelli askerlikten yararlanmak istemeleri halinde, yoklama kaçağında kaldığı süreyle doğru orantılı olarak ek bir ücret alınması hüküm altına alınmıştır.
0/06/2022 Kabul tarihli, 7415 sayılı Askeri Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’nun 17. Maddesi aşağıdaki gibidir:
“MADDE 17- 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına “İstekli” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve askerliğe elverişli” ibaresi, “240.000 gösterge rakamının” ibaresinden sonra gelmek üzere “ödemenin yapıldığı gün geçerli olan” ibaresi eklenmiş, ikinci fıkrasının üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış, ikinci fıkrasının son cümlesi ile maddenin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddeye altıncı fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
“Seçim sonrasında bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de vazgeçenlere yeni bir hak verilmez.”
“(6) Bedelli askerlik hizmetinden;
a) Fiilî askerlik hizmetine başlayanlar,
b) Müracaat tarihine kadar yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olanlardan, bedelli askerliğe müracaat edip de seçim öncesi vazgeçenler veya müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde ödemelerini yapmayanlar, yararlanamazlar.”
“(7) Müracaat tarihine kadar yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olanlar hakkında, yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalınan tarihten müracaat tarihine kadar geçen sürenin her ayı için, bu maddenin birinci fıkrasındaki tutara ilave olarak ek bedel alınır. Ek bedel, 3.500 gösterge rakamının ödemenin yapıldığı gün geçerli olan memur aylık katsayısı ile geçerli mazeretler hariç yoklama kaçağı, saklı ve bakaya kaldıkları toplam sürenin her ayının çarpımı sonucu bulunur. Bu fıkrada belirlenen ek bedele esas sürenin hesabında, 1 ila 30 gün bir ay kabul edilir. Bir ayı aşan günler müteakip aya eklenerek hesaplanır.”
Bu durumda, devlet kurumlarınca yapılan hatalı işlemler nedeniyle yoklama kaçağı pozisyonuna düşmüş yükümlülerden bahse konu ek ücretin tahsil edilmesinin hukukiliği tartışması ortaya çıkmaktadır. Kamu idarelerinin yaptığı hatalı işlemler nedeniyle oluşan durumlara vatandaşların katlanması hukuki değildir. Bu gibi durumlarda bedelli askerlik hizmeti için ek ücret talep edilemez. Tahsil edilmiş olması halinde ise hukuki yollar takip edilerek bu bedel idareden geri alınabilir.
Konunun daha iyi anlaşılması adına 7179 Sayılı kanunda geçen bazı tanımların üzerinde durulması yerinde olacaktır. Buna göre, öncelikle yoklama başvurusu ve yoklama kaçaklığı kısaca açıklanmıştır. Yoklama kaçağı olduğundan bahisle yükümlülerden alınan ek ücretin hukukiliğinden bahsedilmiştir. Ayrıca ek ücretin tahsili halinde, iadesi için izlenen hukuki yolları kısaca açıkladık.
Yoklama, Yoklama Dönemi ve Yoklama Kaçağı Ne Demektir?
Ülkemizde yükümlülerin askere alınmasına ilişkin usul ve esaslar 7179 Sayılı Askeralma Kanunu ile belirlenmiştir. Anılan kanunun 3. Maddesinde askerlik mevzuatı ile ilgili bir kısım tanımlara da yer verilmiştir.
Buna göre;
Yoklama: Yükümlülerin sağlık muayenelerinin yapılarak askerliğe elverişli olup olmadıkları, öğrenim durumları, meslekleri ve niteliklerinin tespitini,
Yoklama dönemi: Askerlik çağının başlangıcından muvazzaflık hizmetinin başlangıç tarihine kadar geçen süreyi,
Yoklama kaçağı: Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanları, ifade eder.
Ülkemizde vatandaşların askerlik durumları, Askeralma Şube Başkanlığı ve Askerlik Şubeleri tarafından takip edilmektedir. Vatandaşların askerlikle ilişikleri olup olmadıkları, hangi dönemlerde yoklamaya tabi olacakları, yoklama başvurusu yapacakları tarihler ile sair askerlik durumuna ilişkin tüm bilgileri, Askerlik Durum Belgesi hizmeti ile E-Devlet aracılığıyla vatandaşların bilgisine sunulmaktadır.
Öte yandan E-Devlet Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve sorumlulukları” başlıklı 7/1-a maddesi “(1) e-Devlet hizmetlerinin kapsamı ve yürütülmesinde kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve sorumlulukları şunlardır:
a) Kamu kurum ve kuruluşları, yürüttükleri e-Devlet projeleri veya sundukları e-Devlet hizmetleri kapsamında üretmiş oldukları verilerin elektronik ortama taşınmasından, doğruluğundan, güncelliğinden, veri bütünlüğü ve güvenliğinin sağlanmasından ve saklanmasından sorumludur….” hükmünü haizdir.
Kamu kurumları ve e-devlet
Özetle yükümlülerin askerlik durumlarına ilişkin tüm işlemler görevli kamu kurumları tarafından takip edilmekte, yoklama başvurusu yapacak yükümlülerin yoklama dönemleri E-Devlet sistemi aracılığıyla yükümlülere duyurulmaktadır. E-Devlet sisteminde yer alan verilen doğruluğu, güncelliği, veri bütünlüğü ve güvenliğinin sağlanmasından ise hizmeti yürüten kamu kurumları sorumludur.
Her idari hizmette olduğu gibi askerlik görevine ilişkin idari hizmetlerin hukuk bağlamında, doğru bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. İdari hizmetlerdeki aksamalardan veya bu aksamalar nedeniyle ortaya çıkabilecek olumsuzluklardan vatandaşların sorumlu tutulması veya bu olumsuzluklara katlanmasının beklenmesi mümkün olmadığı gibi, böylesi bir durum hukuk devleti ilkesiyle de bağdaştırılamaz.
İdarenin Kusurlu Hareketleri ve/veya Görevini İhmal Etmesi Nedeniyle Yoklama Kaçağı Durumuna Düşen Yükümlülerin Başvurabileceği Hukuki İmkanlar
Yukarıda da ifade edildiği üzere, askerlik hizmetini bedelli yerine getirmek üzere yoklama başvurusunda bulunan yükümlünün, başvurusu esnasında yoklama kaçağı olması halinde bedelli askerlik ücretine ek olarak kendisinden yoklama kaçağı kaldığı süreyle doğru orantılı olarak hesaplanan ek bir ücret tahsil edilmektedir.
Yoklama kaçağı pozisyonuna düşmesine idarenin kusurlu hareketleri ve/veya ihmali davranışlarıyla idare tarafından sebebiyet verilmiş olması halinde, bu durumun sonucuna yükümlü vatandaşların katlanması ve bahse konu ek ücretin alınması hukuka aykırıdır.
Ülkemizde yükümlülerin askerlik durumları E-Devlet sistemi üzerinden yayınlanmaktadır. Bununla birlikte bazı durumlarda askerlik hizmeti yükümlülüklerinin tecil tarihleri sistem üzerinden doğru ve kanuna uygun bir şekilde yayımlanmamaktadır. Bazen ise geriye dönük olarak iptal edilebilmektedir. Örneğin, e-devlet sisteminden askerlik durumunu kontrol ettiniz. 2025 yılı sonuna kadar askerlik hizmetinin tecilli olduğuna dair bilgiye ulaştınız. Buna rağmen bu tecilin idare tarafından geriye dönük olarak iptal edilebilir. Yükümlülerin yoklama dönemlerini gösteren bilgilerin zamanında ve doğru olarak yayımlanmadığı bazı durumlarla karşılaşılmaktadır.
Askerlik verileri güncel olmayabilir
E-Devlet sistemi üzerinde yer alan verilerin bakanlık tarafından doğru ve güncel bir şekilde yayımlanmayabilmektedir. Bu nedenle yükümlüler çoğu zaman yoklama kaçağı pozisyonuna düştüklerinden haberdar olamaz. Haberdar olduklarında ise bedelli askerlik başvurusu esnasından kendilerinden ek ücret talep edilmektedir.
Bu şekilde tesis olunan idari işlem hukuken sakattır. Yükümlülerden alınan ek ücretin de hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır. Bu durumlarla karşı karşıya kalan yükümlülerin, doğru hukuki yolları izlemeleri gerekir. Bu kişilerin ödemiş oldukları ek bedelli askerlik ücretinin iadesini isteme hakları mevcuttur.
İdareye Başvuru Şartı
İdari kurum ve kuruluşlarca yapılan hatalı veya ihmali işlemler neticesinde yoklama kaçağına düşerek mağdur olabilirsiniz. Bu şekilde bedelli askerlik için ek ücret ödemek zorunda kalanlar idareye yazılı başvuru yapmak zorundadır. Yapılacak başvuru ile ödenen ek ücretin iadesi talep edilmelidir.
İdari makamlar, kendilerine yapılan başvurulara 30 gün içerisinde yazılı olarak cevap vermek zorundadırlar. Belirtilen süre içerisinde cevap verilmediği takdirde İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10. Maddesinde düzenlenen idarenin sukûtü kuralı çerçevesinde talebin zımnen reddedilmesidir.
Tam Yargı Davası
İdareye yapılan yazılı başvurunun idare tarafından yazılı olarak reddedilmesinin ardından tam yargı davası açabilirsiniz. Ayrıca başvuruyu takip eden 30 gün içerisinde cevap verilmeyebilir. Bu tarihten itibaren 60 gün içerisinde tam yargı davası açabilirsiniz.
İdare Mahkemeleri’nde bedelli askerlik için ödenen ek ücretin iadesi istemiyle tam yargı davası açabilirsiniz.
Diğer yazılarımız:
verdiğiniz detaylı bilgilerden ötürü çok teşekkür ederim
şu sıralar araştırma yapıyordum bu paylaşımla karşılaştığım iyi oldu sağ olun
Detaylı bir içerik olmuş. Üstelik de akıcı. Teşekkürler
Detaylı bir makale olmuş. Baştan sona okudum ve karşılaşmış olduğum için de mutluyum. Teşekkür ederim.