Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Anneye Verilmez?

Çocuğun velayeti hangi durumlarda anneye verilmez sorusunun cevabı merak edilen ve tartışılan konulardan biridir. Pek çok kişi, çocuğun velayetinin büyük oranda anneye verileceğini düşünse de, bazı durumlar vardır ki çocuğun üstün yararı gereği velayet babaya veya başka birine verilebilir. İşte çocuğun velayetinin anneye verilmemesine neden olabilecek durumlar:

Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Anneye Verilmez?

1. Annenin Haysiyetsiz Yaşam Sürmesi:

• Toplumun Ahlak ve Haysiyet Kurallarına Aykırı Davranışlar: Annenin toplumun genel ahlak ve haysiyet kurallarına aykırı şekilde yaşaması, çocuğun velayetinin kendisine verilmemesine neden olabilir. Örneğin, ahlaka aykırı işlerle uğraşmak bu duruma örnek olarak gösterilebilir.
• Teşhircilik ve Benzeri Ahlaka Mugayir Davranışlar: Annenin teşhircilik gibi toplumun ahlak anlayışına aykırı davranışlarda bulunması da çocuğun velayetinin anneye verilmemesine yol açabilir.

2. Annenin Psikolojik Rahatsızlıkları:

• Çocuğun Bakımını Olumsuz Etkileyecek Hastalıklar: Annenin ciddi psikolojik rahatsızlıklarının bulunması ve bu durumun çocuğun bakımını olumsuz etkilemesi durumunda, velayet anneye verilmez.
• Şizofreni, Bipolar Bozukluk, Paranoya Gibi Durumlar: Tedavisi zor veya imkansız olan ciddi psikolojik hastalıklar, annenin velayet hakkını kaybetmesine neden olabilir.

3. Annenin Uyuşturucu ve Alkol Bağımlılığı:

• Aşırı Madde Kullanımının Çocuğa Etkisi: Annenin uyuşturucu veya alkol bağımlısı olması, çocuğun üstün yararını gözetemeyeceği anlamına gelir ve bu durumda velayet anneye verilmez.
• Bağımlılığın Çocuğun Gelişimine Zarar Vermesi: Bu tür bağımlılıklar çocuğun sağlıklı gelişimini engelleyebilir ve dolayısıyla velayet babaya verilebilir.

4. Annenin Suçtan Hüküm Giymesi veya Tutuklanması:

• Cezaevinde Bulunma Durumunda Çocuğun Bakımı: Annenin cezaevinde bulunması, onun çocuğun bakım ve gözetimini yerine getiremeyeceği anlamına gelir. Bu durumda velayet babaya verilebilir.
• Suç İşleme Durumunun Çocuğa Olan Etkisi: Annenin suçlu olması, çocuğun geleceği için risk oluşturabilir ve bu durum velayetin babaya verilmesine sebep olabilir.

5. Annenin Velayet Hakkını Kötüye Kullanması:

• Çocuğun Babasıyla Bağ Kurmasını Engelleme: Annenin, çocuğun babasıyla sağlıklı bir ilişki kurmasını engellemesi durumunda velayet hakkını kötüye kullanıyor sayılır ve velayet anneye verilmez.
• Çocuğun Üstün Yararı Gözetilmeden Hareket Etme: Annenin, çocuğun üstün yararını göz ardı etmesi durumunda velayet babaya verilebilir.

6. Annenin Yeniden Evlenmesi:

• Yeni Evliliğin Çocuğun İhtiyaçlarına Etkisi: Annenin yeni evliliği, çocuğun duygusal veya fiziksel ihtiyaçlarını karşılamada eksiklik yaratıyorsa velayet anneye verilmez.
• Evlilik Sürecinde Çocuğa Uygulanan Olumsuz Durumlar: Yeni evlilikte çocuğa yönelik şiddet gibi olumsuz davranışlar mevcutsa, velayet annenin elinden alınabilir.

7. Annenin Sağlık Durumunun Elverişsiz Olması:

• Fiziksel veya Zihinsel Sağlık Problemleri: Annenin sağlık durumu çocuğun bakımını engelliyorsa, velayet babaya verilebilir.
• Çocuğun Bakımını Engelleyen Hastalıklar: Ciddi sağlık sorunları, annenin velayet hakkını kaybetmesine neden olabilir.

8. Annenin Fiil Ehliyetinin Bulunmaması:

• Akıl Sağlığının Yerinde Olmaması: Annenin akıl sağlığının yerinde olmaması durumunda velayet babaya verilir.
• Ayırt Etme Gücünün Olmaması: Annenin ayırt etme gücünün olmaması, çocuğun yararını gerçekleştirme açısından ciddi bir engel teşkil eder.

9. Diğer Hususlar:

• Çocuğun Menfaatini Zedeleyen Diğer Durumlar: Yukarıda belirtilen durumlar dışında, çocuğun menfaatini zedeleyen her türlü durum, velayetin anneye verilmemesi için bir gerekçe olabilir.
• Çocuğun Velayetinin Babaya Verilmesi Gereken Haller: Babanın çocuğun bakımı ve gelişimi için daha uygun olduğu durumlarda da velayet babaya verilebilir.

Anneye Verilen Velayet Hangi Durumlarda Geri Alınır?

Anneye verilen velayet hakkı, belirli şartlar altında geri alınabilir ve bu süreç genellikle çocuğun üstün yararını korumak amacıyla gerçekleştirilir. Velayet hakkının geri alınmasının temel sebebi, annenin bu sorumluluğu artık gerektiği gibi yerine getirememesi veya çocuğun menfaatine aykırı şekilde hareket etmesidir. Bu noktada, velayetin değiştirilmesine karar vermek için annenin durumunda önemli bir değişiklik olması gerekir. Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 183. maddesi bu durumu düzenlemektedir ve yeni olguların ortaya çıkması durumunda velayetin değiştirilmesine imkan tanır.

1. Velayet Hakkının Geri Alınmasının Yasal Dayanağı

Anneye verilen velayetin geri alınarak babaya verilmesi için annenin durumunda değişiklik olması ve yeterli gerekçelerin bulunması gerekir. Velayetin değiştirilmesi hususu TMK m.183’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.”

Bu madde, velayetin değiştirilmesi için yasal bir zemin sunar.

2. Velayet Hakkının Geri Alınmasını Gerektiren Durumlar

2.1. Annenin Baba ile Çocuk Arasında Kişisel İlişki Kurulmasını Engellemesi

• Annenin, çocuğun babasıyla sağlıklı bir kişisel ilişki kurmasına engel olması, velayetin geri alınması için önemli bir sebeptir. Çocuğun babasıyla olan ilişkisini kesmek, annenin velayet hakkını kötüye kullandığını gösterir.

2.2. Çocuğun Babaya veya Başka Birine Bırakılması

• Velayet hakkı annede olmasına rağmen, çocuğun bakımını babaya veya başka birine devretmesi, annenin velayet sorumluluğunu yerine getirmediğini gösterir. Bu durum, velayetin babaya verilmesini gerektirebilir.

2.3. Annenin Yeniden Evlenmesi

• Annenin yeniden evlenmesi, çocuğun yeni aile ortamında olumsuz etkilendiği durumlarda velayetin geri alınmasına neden olabilir. Özellikle yeni eşin çocuğa kötü davranması veya çocuğun yeni evlilikten zarar görmesi durumunda bu süreç başlatılabilir.

2.4. Annenin Ölümü

• Annenin ölümü halinde, velayet hakkı doğal olarak sona erer ve velayet genellikle babaya geçer. Ancak bu durumda da babanın uygun olup olmadığı incelenir.

2.5. Annenin Çocuğun Bakımını ve Gözetimini Yerine Getirmemesi

• Annenin çocuğun temel bakım, eğitim ve gözetim ihtiyaçlarını ihmal etmesi durumunda, velayet hakkı geri alınabilir. Bu ihmal çocuğun fiziksel veya psikolojik sağlığını olumsuz etkiliyorsa, babanın velayet talebi kuvvetlenir.

3. Diğer Velayet Değiştirme Sebepleri

3.1. Annenin Psikolojik veya Fiziksel Sağlık Durumunun Kötüleşmesi

• Annenin psikolojik rahatsızlıklarının artması veya fiziksel sağlık durumunun çocuğun bakımını engelleyecek şekilde kötüleşmesi durumunda, velayet geri alınabilir.

3.2. Annenin Uyuşturucu veya Alkol Bağımlılığı

• Annenin uyuşturucu veya alkol bağımlılığı, çocuğun sağlıklı gelişimini engelliyorsa ve bu bağımlılık annenin sorumluluklarını yerine getirmesini imkansız hale getiriyorsa, velayet hakkı babaya verilebilir.

3.3. Annenin Suç İşlemesi veya Tutuklanması

• Annenin suçtan hüküm giymesi veya tutuklanması durumunda, cezaevinde bulunması nedeniyle çocuğun bakım ve gözetimi sağlanamayacaktır. Bu durumda, velayet babaya geçer.

3.4. Annenin Haysiyetsiz Yaşam Sürmesi

• Annenin ahlaki değerlerle bağdaşmayan bir yaşam sürmesi (örneğin, toplumun genel ahlak kurallarına aykırı davranışlarda bulunması) durumunda, çocuğun velayeti babaya verilebilir.

4. Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Babaya Verilir?

• Annenin çocuğun menfaatlerini koruyamaması veya yukarıda belirtilen durumların varlığı halinde, velayet babaya verilir. Babanın çocuğun gelişimini daha iyi sağlayabileceği koşullarda da hakim, velayeti babaya verme kararı alabilir.

5. Velayetin Değiştirilmesi Süreci

Velayet hakkının değiştirilmesi için babanın veya çocuğun diğer yakınlarının mahkemeye başvurması gerekir. Bu süreçte hakim, çocuğun üstün yararını gözeterek kapsamlı bir inceleme yapar ve karar verir. Velayetin değiştirilmesi süreci, çocuk için en uygun kararın verilmesi amacıyla titizlikle yürütülür.

Sonuç

Velayet hakkının anneye verilmiş olması, bu hakkın kalıcı olduğu anlamına gelmez. Annenin çocuğun bakım ve gözetim yükümlülüklerini gerektiği gibi yerine getirmemesi durumunda, velayet geri alınabilir. Bu sürecin hukuki olarak doğru bir şekilde yürütülmesi için uzman bir avukata danışılması önemlidir.

Bilgi için:  0212 706 90 30

Boşanma davasıyla ilgili makalemizi okumanızı öneririz.

Küçükçekmece Avukat – Google Haritalarımız için tıklayınız.